ଭାଦ୍ରବ ମାସର ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ଷଷ୍ଠୀ ତିଥିରେ ଷଷ୍ଠୀ ଦେବୀଙ୍କର ଆରଧନା କରାଯାଏ। ଦୁର୍ଗା ବା ପ୍ରକୃତି ଙ୍କ କଳା ଷଷ୍ଠୀ ଓ ସ୍କନ୍ଦ ଭାର୍ଯ୍ୟା। ଏ ଷୋଡଶମାତୃକା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଧାନ ଦେବୀ ।ଏହାଙ୍କର ଅନ୍ୟ ନାମ ଦେବସେନା।ଏହାଙ୍କର ପ୍ରସାଦ ରେ ପୁତ୍ରପୌତ୍ରାଦି ଲାଭ ହୁଏ ଓ ଜଗତର ଶିଶୁମାନଙ୍କର ପାଳିକା ଓ ରକ୍ଷାକାରିଣୀ।ପିଲା ଜନ୍ମ ହେବାର ଷଷ୍ଠ “ଷଠୀ ବା ଏକୋଇଶିଆ ଦିନ ଏହାଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ ।ଅପୁତ୍ରିକ ବ୍ଯକ୍ତି ଏକବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ତବ ଶ୍ରବଣ କଲେ ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ଲାଭ ହୁଏ ଓ ରୁଗ୍ଣ ସନ୍ତାନ ନୀରୋଗ ହୁଏ ।ସନ୍ତାନବତୀ ରମଣୀ ମାନେ ନିଜ ନିଜ ର ସନ୍ତାନମାନଙ୍କ ମଙ୍ଗଳାର୍ଥେ ପ୍ରତି ମାସର ଶୁକ୍ଳ ଷଷ୍ଠୀ ପାଳନ କରିବା ବିଧେୟ।
ଶାସ୍ତ୍ର ମତରେ, ଏ ଭର୍ତ୍ତାଙ୍କ ଚକ୍ଷୁରେ ସୁନ୍ଦରୀ ଓ ଯୁବତୀରୂପ ଧାରଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ଶିଶୁ ମାନଙ୍କର ରକ୍ଷିକାରୂପେ ମାତୃରୂପି,ଦୟାରୂପି,ବୃଦ୍ଧରୂପା ଓ ଯୋଗିନୀ ରୂପା ହୁଅନ୍ତି। ସୂତିକାଗାରରେ ଶିଶୁଜନ୍ମର ଷଷ୍ଠ ଦିନ ରେ କାନ୍ଥ ରେ ଏହାଙ୍କର ରୂପ ଗଢାଯାଇ ବା ପିତୁଳା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇ ପୂଜାକରାଯାଏ ।ଏ ସୁପୁତ୍ରଦା ଓ ସୁଖଦା ଅଟନ୍ତି ।କଥିତ ଅଛି ଯେ, ଏ ଦେବୀ ସର୍ବଦା ଶିଶୁ ମାନଙ୍କୁ ଜଗିଥାନ୍ତି।ଶିଶୁ ଶୋଇପଡିଲେ ତାକୁ ଉଠାଇ ଦେଇଥାନ୍ତି ଓ ଶିଶୁ ଶୋଇଥିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖାଇ ହସାଇଥାନ୍ତି ଓ କନ୍ଦାଇଥାନ୍ତି।ପ୍ରତି ଶୁକ୍ଳ ଷଷ୍ଠୀ ରେ ଓ ବିଶେଷତଃ ଭାଦ୍ରବ ଶୁକ୍ଳ ଷଷ୍ଠୀ ରେ (ଷଠୀ ଓଷା ରେ) ଏହାଙ୍କର ବିଶେଷ ପୂଜା କରାଯାଏ ।
ଏହାଙ୍କୁ ଶାଳଗ୍ରାମ ଶିଳା ରେ ଘଟରେ ଓ ବଟମୂଳରେ ତଥା କାନ୍ଥ ରେ ମାଟିରେ ପିତୁଳାସ୍ଥାପନ କରି ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ ।ଏହାଙ୍କ ଧ୍ୟାନ ରେ ଏହାଙ୍କୁ ରତ୍ନଭୂଷଣ ଭୂଷିତା ଓ ପବିତ୍ର ରୂପା ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଅଛନ୍ତି । ଏହାଙ୍କର ଅଷ୍ଟାକ୍ଷର ମନ୍ତ୍ର “ନୌ ହ୍ରୀଂ ଷଷ୍ଠୀଦେବ୍ୟୈ ସ୍ଵାହା”।।ବ୍ରହ୍ମବୈବର୍ତ୍ତ ପୂରାଣ ପ୍ରକୃତି ଖଣ୍ଡ ୧ମ ଓ ୪ର୍ଥ ଅଧ୍ୟାୟରେ ଏହାଙ୍କର ପୂଜାବିଧି ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି। ଷଠୀ ଓଷା ଦିନ ଘରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ବ୍ୟଞ୍ଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇ ଷଷ୍ଠୀ ଦେବୀ ଙ୍କ ନିକଟରେ ସମର୍ପଣ କରାଯାଏ।